De Guadalaxara só tiñamos referencias catastróficas de lume e de morte, si tan só sabiamos situala nun mapa, non nos espertaba nin expectativas nin prexuízos.
Entramos por unha aldea de delicada sonoridade medieval, Orihuela de Tremendal, da comarca de Molina de Aragón, unha zona máis poboada por cervos que por persoas. Rapidamente invadiunos a sensación que estas terras nos ían abraiar. Guadalaxara resulta ser a meca dos xeólogos. Para estes apaixonados, as pedras non son mudas e todo nelas, a forma, a textura e a dureza son explícitas. A nós regaláronnos pura poesía paisaxística, como en Chequilla, unha aldea sen saída, habitado por media ducia de xubilados. Alí agroman unhas rocas como flores únicas, froito da sedimentación e da erosión de miles de anos. Todo o pobo e os seus arredores están salpicados por monolitos xigantes e rosados, esculturas do azar, que atraen visitantes e permiten así o mantemento dun pequeno servizo de restauración nunha aldea tan pequena.
A entrada á aldea era moi fermosa, baixo as rocas rosas, pastaban apaciblemente un rabaño de ovellas. Unha vez instalados, achégasenos un home pequeno de mirada franca e corpo áxil, era o pastor, o responsable da fermosa estampa anterior. Resultou ser un home de conversa saborosa e de sentimentos de gran delicadeza. Falamos coa sinceridade propia dos vellos amigos; de novo historias de transhumancia que lle facían conectar intimamente con nós, e con palabras sinxelas e púdicas narrounos o apoio mutuo que se brindaron, el e a súa noiva de sempre, ó longo de todas as adversidades que lles reservou a vida. Para el neste acompañamento reside a esencia do amor. Non é cousa habitual falar tan exquisitamente de amor cun pastor.

En Castela, cada aldea, por moi pequeno que sexa, posúe un pequeniño centro social que funciona como bar mantido polos veciños e co que se financian as festas patronais. En máis dunha aldea, ao observar a nosa chegada e acampada, ó final do día abríase o bar e acudían os veciños curiosos pola novidade e desexosos de parolar un chisco. Lembrabamos o pobo de Fuembellida con sabor a malta. Aquela foi unha etapa longuísima, coroada por un último porto desapiadado. O alcalde instalounos no campo de fútbol, dúas porterías conquistadas por herbas frescas que os animais devoraban con gana, e abriunos o bar. Iniciamos unha conversa sobre as problemáticas da zona e as súas inquedanzas por revitalizar a aldea sen que perda a súa identidade. Estabamos cansos despois de máis de trinta quilómetros, pero afortunados con cervexas frescas.

En Escalera, a aldea seguinte, do que vagamente sabiamos que fora unha comuna hippy, acolleunos o entrañable Quique, que cando nos viu acampar na eira botou unha gargallada dicindo “así é como sempre quixen viaxar, ¡benvidos!”. Abriunos a porta da súa casa e a bendita e estrañada lavadora. Foron uns cantos días de descanso para nós e os animais, nos que descubririamos os arredores dun Texo impoñente. Da esencia hippy dos primeiros momentos quedaban tan só as longas cabeleiras dos dous fillos pequenos da parella pioneira que pasara das asembleas participativas a ostentar o cargo de alcalde e rexentar unha casa rural. Tamén dos primeiros tempos, unha parella de artesáns da cera, irmán do alcalde, quen finalmente fora votado unicamente pola súa familia. E por outro lado, o noso Quique, o disidente, que se presentara para a oposición nas últimas eleccións municipais contabilizando un único voto. Unha antiga comuna hippy de seis ánimas dividida en dous bandos de vellos rancios.

Chegamos a Torremocha del Pinar coa luz do final do día, unha luz case irreal que tinxiu unha escena repetida en diversos puntos á beira da estrada que levaba á aldea. Tres ovellas recen paridas, con fíos de sangue aínda colgando, máis aló un cordeiro de poucas horas achegábase tremendo ó peito da súa nai. Interpretámolo coma un himno á fertilidade que a primavera nos ofrendaba a nós, privilexiados viaxeiros. Pola noite foinos dado coñecer a outra cara desta estampa que resultaba tan doce. Estas ovellas, perdidas en realidade, pertencían a un pastor tan perdido coma elas, un pastor accidental, froito da aventura migratoria, Mohamed. Desde Valencia, viñera en camión con setecentas ovellas embarazadas e o seu xefe soltáraos a todos, nunhas terras descoñecidas, sen curral onde pechar os animais pola noite e perseguindo as ovellas que se retiraran a parir... Unha tolemia. A estampa da fertilidade primaveral foi eclipsada pola da explotación, anoitecera. Mohamed non se queixaba nin do soldo mísero, nin das condicións precarias dun traballo canso que o facía correr toda a serra dende as primeiras horas da mañanciña ata ben chegada a noitiña, tan so se laiaba de que as ovellas non falaran e non poder aprender castelán tan rapidamente como os seus compatriotas que traballaban na obra.

Guadalaxara e en particular o parque natural do Alto Texo quedou coma un recanto especial para unha forma de viaxar dende a tranquilidade, a contemplación e o contacto estreito coas forzas da natureza. Variedade e potencia da paisaxe e sempre, ó final do día, un espacio acondicionado, unha área recreativa consonante co entorno, con teito, auga e explanada, con verde e árbores para as burras... Cruzamos e cruzaremos provincias absolutamente descoidadas destes detalles que fan a vida do viaxeiro tan agradable.